Metoda socjometryczna

anaaa88

METODA SOCJOMETRYCZNA

Metoda socjometryczna jest to ilościowe badanie stosunków międzyludzkich w aspekcie faworyzowania, obojętności i odrzucenia w określonej sytuacji wyboru.
Socjometria jest więc zespołem czynności werbalnych i manipulacyjnych mających na celu poznanie uwarunkowań, istoty i przemian nieformalnych związków między osobowych w grupach rówieśniczych.
Polega ona głównie na dokonywaniu wyborów pozytywnych lub negatywnych (czyli odrzuceń), a najczęściej jednych i drugich spośród członków jakiejś grupy ze względu na ściśle określone kryterium wyboru lub kilku kryteriów. Kryteria te precyzuje się w formie specjalnie sformułowanych pytań, na które osoby badane podają imiona i nazwiska wybranych przez siebie osób z grupy której pytania dotyczą.
Oto przykłady tego rodzaju pytań, nazywanych także kryteriami socjometrycznymi:
- Z kim chciałabyś najchętniej współpracować?
- Z kim chciałabyś siedzieć w ławce?
- Kogo z klasy chętnie zaprosiłabyś na urodziny?
Celem metody socjometrycznej jest poznanie struktury wzajemnych powiązań ze sobą poszczególnych uczniów i ich pozycję społeczną, a także postawy wzajemne uczniów.
Socjometria posługuje się paroma technikami socjometrycznymi jednakże większość z nich nadaje się do stosowania wyłącznie w odniesieniu do badań grupowych.
Podstawową techniką jest test socjometryczny zwany także klasyczną techniką Moreno. Aby zastosować technikę Moreno potrzebne jest pełnienie następującego warunku: musi zaistnieć bądź być stworzona sytuacja jednakowa dla wszystkich członków grupy i uzasadniająca wyrażenie opinii lub dokonanie wyboru spośród wszystkich członków grupy. W takich okolicznościach członkowie grupy mają do wypełnienia test złożony z dwóch części. W pierwszej badany zostaje wprowadzony w sytuację, w skutek której musi dokonać wyboru partnera lub partnerów ze względu na jakąś konieczność. W drugiej części dokonuje wybory wymieniając jedno nazwisko lub kilka nazwisk celowo uporządkowanych. Można też w drugiej części wymienić cechę lub cechy, które ceni lub które w określonej sytuacji są najważniejsze, i najcenniejsze. Test socjometryczny pozwala nam poznać:
a) Gwiazdy socjometryczne – czyli osoby najliczniej wybierane, najbardziej popularne, lubiane itd.
b) Odrzuconych – czyli osoby nie lubiane, celowo odrzucane, darzone niechęcią
c) Izolowanych – czyli osoby przez nikogo nie wybrane, jakby obojętne
d) Pary – czyli osoby wzajemnie się wybierające
e) Paczki – czyli grupka osób wzajemnie się wybierających, tworzących zamknięty krąg
f) Łańcuchy socjometryczne – który oznacza określony układ wyborów przechodnich wzajemnych, nie zamykających się w kręgu

Kolejna technika to tzw. technika „zgadnij kto”. Panuje w niej większa jasność, co do celu i przedmiotu badań. Chodzi tu wyraźnie o poznanie ról pełnionych w grupie przez poszczególnych jej członków lub poznanie cech jakimi odznaczają się poszczególne osoby, cech za które są cenione lub nie lubiane. Technika „zgadnij kto” może ułatwić poznanie cech wszystkich członków grupy oraz wzajemnego stosunku uczestników do siebie.
Następną techniką socjometryczną jest tzw. „plebiscyt życzliwości i niechęci”. Polega on na ustaleniu skali, którą ocenia badany swój stosunek do pozostałych członków grupy. Skala może posiadać dowolną ilość stopni. W propozycji Pilkiewicza silnie różnicująca 5 stopniowa skala wygląda następująco:
- bardzo lubię - ++
- lubię - +
- obojętny – 0
- nie lubię - -
- bardzo nie lubię - --
Każdy badany przy nazwiskach swoich kolegów stawia umówione symbole dzięki którym przebieg badań i późniejsze opracowanie jest łatwiejsze.
Oprócz wymienionych technik socjometrycznych występują jeszcze m.in. technika szeregowania rangowego, skala oszacowań, czy porównywania premii. Są to jednakże bardziej złożone odmiany opisanych podstawowych technik.

Materiał socjometryczny możemy przedstawić graficznie. Jest to graficzne przedstawienie rozkładu (struktury) stosunków interpersonalnych w badanej grupie. Do sposobów takiego oto przedstawienia należą m.in.
a) socjogram nieuporządkowany – w socjogramie tym najwięcej wyborów pozytywnych otrzymała dziewczynka z numerem 3 oraz dwóch chłopców z numerami 7, 8 i 10. Na ogół socjogram nieuporządkowany wykreśla się na podstawie jednego kryterium socjometrycznego.
b) Socjogram kołowy – widać na nim brak pozytywnych powiązań socjometrycznych między dziewczynkami i chłopcami oraz nieco większą spójność stosunków interpersonalnych wśród chłopców niż dziewcząt. Obrazuje też nieformalną grupę chłopców z numerami 7,8 i 10 oraz względnie wysoką pozycję dziewczynę z numerem 3 wśród swych rówieśników.
c) Socjogram hierarchiczny – w przytoczonych socjogramie hierarchicznym bardziej niż w zamieszczonym wcześniej socjogramie kołowym zaznacza się nieformalna podgrupa dziewcząt ( 1,2,3) a także wyjątkowa pozycja dziewczyna z numerem 3 oraz chłopców 7,8 i 10
d) Socjogram indywidualny – w socjogramie tym w centrum uwagi jest tylko jeden z członków grupy. Jest nim często np. uczeń wyróżniający się lub zaniedbany w nauce albo sprawiające trudności wychowawcze
e) Można wyróżnić także przykłady wyborów wzajemnych

Ilościowa analiza danych socjometrycznych ma na celu uzyskanie danych maksymalnie zobiektywizowanych i porównywalnych. Możność wyrażania wyników w postaci liczbowych ułatwia dokonywanie poznawczo płodnych operacji, tj śledzenie dynamiki zmian wewnętrznych życia społecznego dla danych grup i prowadzenie analiz porównawczych tych zmian wewnątrz jednej grupy i między grupami. W wyniku ilościowego opracowania danych socjometrycznych otrzymujemy różne wskaźniki cyfrowe w zależności od rodzaju dokonywanych obliczeń. Stąd też mówi się niekiedy w tym przypadku o „analizie wskaźnikowej” lub „analizie indeksowej”. Wyróżnia się na ogół wskaźniki indywidualne i grupowe oraz wskaźniki dla poszczególnych podgrup interesującej badacza grupy.

ZESTAWOWY PRZYKŁAD PYTAŃ DO TECHNIK SOCJOMETRYCZNYCH

a) Technika Moreno – np. klasa 6 szkoły podstawowej ma przez 2 tygodnie robić zakupy dla starszych, chorych osób. W tym celu każdy wybiera sobie partnera dla wykonania zadania. Realizacja tego zadania nie wymaga socjometrii, ale jest okolicznością sprzyjającą zamiarom badawczym. Cele wychowawcze mogą być różnorodne i na ogół zawsze nastawione na terapie wychowawczą.
b) Zgadnij kto! –
1. To jest ktoś, kto dokucza słabszym, psuje zabawę, jest złośliwy
..................................................................................................................
2. To jest ktoś kto jest wesoły,. Umie się bawić, chętnie pomaga drugim
..................................................................................................................
c) „plebiscyt życzliwości i niechęci” – Michał określa swój stosunek do określonych osób:
· Jacek ++
· Ania +
· Mateusz +
· Paweł 0
· Iza - -
· Adrian -

Gość

[quote="anaaa88"]METODA SOCJOMETRYCZNA

Metoda socjometryczna jest to ilościowe badanie stosunków międzyludzkich w aspekcie faworyzowania, obojętności i odrzucenia w określonej sytuacji wyboru.
Socjometria jest więc zespołem czynności werbalnych i manipulacyjnych mających na celu poznanie uwarunkowań, istoty i przemian nieformalnych związków między osobowych w grupach rówieśniczych.
Polega ona głównie na dokonywaniu wyborów pozytywnych lub negatywnych (czyli odrzuceń), a najczęściej jednych i drugich spośród członków jakiejś grupy ze względu na ściśle określone kryterium wyboru lub kilku kryteriów. Kryteria te precyzuje się w formie specjalnie sformułowanych pytań, na które osoby badane podają imiona i nazwiska wybranych przez siebie osób z grupy której pytania dotyczą.
Oto przykłady tego rodzaju pytań, nazywanych także kryteriami socjometrycznymi:
- Z kim chciałabyś najchętniej współpracować?
- Z kim chciałabyś siedzieć w ławce?
- Kogo z klasy chętnie zaprosiłabyś na urodziny?
Celem metody socjometrycznej jest poznanie struktury wzajemnych powiązań ze sobą poszczególnych uczniów i ich pozycję społeczną, a także postawy wzajemne uczniów.
Socjometria posługuje się paroma technikami socjometrycznymi jednakże większość z nich nadaje się do stosowania wyłącznie w odniesieniu do badań grupowych.
Podstawową techniką jest test socjometryczny zwany także klasyczną techniką Moreno. Aby zastosować technikę Moreno potrzebne jest pełnienie następującego warunku: musi zaistnieć bądź być stworzona sytuacja jednakowa dla wszystkich członków grupy i uzasadniająca wyrażenie opinii lub dokonanie wyboru spośród wszystkich członków grupy. W takich okolicznościach członkowie grupy mają do wypełnienia test złożony z dwóch części. W pierwszej badany zostaje wprowadzony w sytuację, w skutek której musi dokonać wyboru partnera lub partnerów ze względu na jakąś konieczność. W drugiej części dokonuje wybory wymieniając jedno nazwisko lub kilka nazwisk celowo uporządkowanych. Można też w drugiej części wymienić cechę lub cechy, które ceni lub które w określonej sytuacji są najważniejsze, i najcenniejsze. Test socjometryczny pozwala nam poznać:
a) Gwiazdy socjometryczne – czyli osoby najliczniej wybierane, najbardziej popularne, lubiane itd.
b) Odrzuconych – czyli osoby nie lubiane, celowo odrzucane, darzone niechęcią
c) Izolowanych – czyli osoby przez nikogo nie wybrane, jakby obojętne
d) Pary – czyli osoby wzajemnie się wybierające
e) Paczki – czyli grupka osób wzajemnie się wybierających, tworzących zamknięty krąg
f) Łańcuchy socjometryczne – który oznacza określony układ wyborów przechodnich wzajemnych, nie zamykających się w kręgu

Kolejna technika to tzw. technika „zgadnij kto”. Panuje w niej większa jasność, co do celu i przedmiotu badań. Chodzi tu wyraźnie o poznanie ról pełnionych w grupie przez poszczególnych jej członków lub poznanie cech jakimi odznaczają się poszczególne osoby, cech za które są cenione lub nie lubiane. Technika „zgadnij kto” może ułatwić poznanie cech wszystkich członków grupy oraz wzajemnego stosunku uczestników do siebie.
Następną techniką socjometryczną jest tzw. „plebiscyt życzliwości i niechęci”. Polega on na ustaleniu skali, którą ocenia badany swój stosunek do pozostałych członków grupy. Skala może posiadać dowolną ilość stopni. W propozycji Pilkiewicza silnie różnicująca 5 stopniowa skala wygląda następująco:
- bardzo lubię - ++
- lubię - +
- obojętny – 0
- nie lubię - -
- bardzo nie lubię - --
Każdy badany przy nazwiskach swoich kolegów stawia umówione symbole dzięki którym przebieg badań i późniejsze opracowanie jest łatwiejsze.
Oprócz wymienionych technik socjometrycznych występują jeszcze m.in. technika szeregowania rangowego, skala oszacowań, czy porównywania premii. Są to jednakże bardziej złożone odmiany opisanych podstawowych technik.

Materiał socjometryczny możemy przedstawić graficznie. Jest to graficzne przedstawienie rozkładu (struktury) stosunków interpersonalnych w badanej grupie. Do sposobów takiego oto przedstawienia należą m.in.
a) socjogram nieuporządkowany – w socjogramie tym najwięcej wyborów pozytywnych otrzymała dziewczynka z numerem 3 oraz dwóch chłopców z numerami 7, 8 i 10. Na ogół socjogram nieuporządkowany wykreśla się na podstawie jednego kryterium socjometrycznego.
b) Socjogram kołowy – widać na nim brak pozytywnych powiązań socjometrycznych między dziewczynkami i chłopcami oraz nieco większą spójność stosunków interpersonalnych wśród chłopców niż dziewcząt. Obrazuje też nieformalną grupę chłopców z numerami 7,8 i 10 oraz względnie wysoką pozycję dziewczynę z numerem 3 wśród swych rówieśników.
c) Socjogram hierarchiczny – w przytoczonych socjogramie hierarchicznym bardziej niż w zamieszczonym wcześniej socjogramie kołowym zaznacza się nieformalna podgrupa dziewcząt ( 1,2,3) a także wyjątkowa pozycja dziewczyna z numerem 3 oraz chłopców 7,8 i 10
d) Socjogram indywidualny – w socjogramie tym w centrum uwagi jest tylko jeden z członków grupy. Jest nim często np. uczeń wyróżniający się lub zaniedbany w nauce albo sprawiające trudności wychowawcze
e) Można wyróżnić także przykłady wyborów wzajemnych

Ilościowa analiza danych socjometrycznych ma na celu uzyskanie danych maksymalnie zobiektywizowanych i porównywalnych. Możność wyrażania wyników w postaci liczbowych ułatwia dokonywanie poznawczo płodnych operacji, tj śledzenie dynamiki zmian wewnętrznych życia społecznego dla danych grup i prowadzenie analiz porównawczych tych zmian wewnątrz jednej grupy i między grupami. W wyniku ilościowego opracowania danych socjometrycznych otrzymujemy różne wskaźniki cyfrowe w zależności od rodzaju dokonywanych obliczeń. Stąd też mówi się niekiedy w tym przypadku o „analizie wskaźnikowej” lub „analizie indeksowej”. Wyróżnia się na ogół wskaźniki indywidualne i grupowe oraz wskaźniki dla poszczególnych podgrup interesującej badacza grupy.

ZESTAWOWY PRZYKŁAD PYTAŃ DO TECHNIK SOCJOMETRYCZNYCH

a) Technika Moreno – np. klasa 6 szkoły podstawowej ma przez 2 tygodnie robić zakupy dla starszych, chorych osób. W tym celu każdy wybiera sobie partnera dla wykonania zadania. Realizacja tego zadania nie wymaga socjometrii, ale jest okolicznością sprzyjającą zamiarom badawczym. Cele wychowawcze mogą być różnorodne i na ogół zawsze nastawione na terapie wychowawczą.
b) Zgadnij kto! –
1. To jest ktoś, kto dokucza słabszym, psuje zabawę, jest złośliwy
..................................................................................................................
2. To jest ktoś kto jest wesoły,. Umie się bawić, chętnie pomaga drugim
..................................................................................................................
c) „plebiscyt życzliwości i niechęci” – Michał określa swój stosunek do określonych osób:
· Jacek ++
· Ania +
· Mateusz +
· Paweł 0
· Iza - -
· Adrian -[/quote]